Velta í virðisaukaskattskyldri starfsemi, fyrir utan ferðaskrifstofur og farþegaflutninga á vegum, var 629 milljarðar króna í mars og apríl sem er 0,8% hækkun miðað við sama tímabil árið 2016. Veltan jókst um 3,3% á tímabilinu maí 2016 til apríl 2017 miðað við síðustu tólf mánuði þar áður. Starfsemi tengd farþegaflutningum og ferðaskrifstofum var ekki virðisaukaskattskyld fyrr en í ársbyrjun 2016 og er nauðsynlegt að taka tillit til þess þegar velta frá og með 2016 er borin saman við fyrri ár.

Velta í allri virðisaukaskattskyldri starfsemi nam 646 milljörðum króna í mars og apríl 2017, en það er hækkun um 1,3% frá sama tímabili 2016.

Aukning í greinum tengdum ferðaþjónustu
Velta jókst í flestum einkennandi greinum ferðaþjónustu, t.d. jókst velta í flokkinum „rekstur gististaða og veitingarekstur“ um 25,9% á tímabilinu maí 2016 til apríl 2017 miðað við síðustu tólf mánuði þar áður. Á sama tíma jókst velta í bílaleigu um 25,2%. Velta í bílaleigu er orðin svipuð veltu í landbúnaði.

Í ársbyrjun 2016 tóku gildi breytingar á lögum um virðisaukaskatt, 50/1988, sem gerðu nokkrar atvinnugreinar virðisaukaskattskyldar sem áður voru undanþegnar. Þar ber helst að nefna farþegaflutninga aðra en áætlunarflutninga (undir bálki H) og þjónustu ferðaskrifstofa (undir bálki N). Þetta er að hluta til skýringin á mikilli aukningu á virðisaukaskattskyldri veltu í þessum greinum, en einnig hafa umsvif þessara atvinnugreina aukist mikið undanfarin ár.

Þar sem þjónusta ferðaskrifstofa og ferðaskipuleggjenda er tiltölulega nýorðin virðisaukaskattskyld er ekki enn hægt að bera saman tölur á ársgrundvelli, en velta í þeirri atvinnugrein var 23,3% hærri í mars og apríl 2017 en sömu mánuði árið áður.

Einnig jókst velta milli ára í greinunum „byggingastarfsemi, mannvirkjagerð, námugreftri og vinnslu jarðefna“ (33,1%) og í „sölu og viðhaldi á vélknúnum ökutækjum“ (11,0%). Telja má líklegt að hluti af þeim vexti gæti verið tilkominn vegna vaxtar í einkennandi greinum ferðaþjónustu.

Í veftöflum Hagstofu er að finna meiri sundurliðun og tölur lengra aftur í tíma.

Minni velta í sjávarútvegi
Ef miðað er við heilt ár og nýjustu tölur, þá var velta í sjávarútvegi 15,7% lægri á tímabilinu maí 2016 til apríl 2017 en síðustu tólf mánuði þar á undan. Á sama tíma lækkaði velta í heildverslun með fisk um 14,4%. Lækkunina má skýra með að gengi íslensku krónunnar hefur hækkað miðað við gjaldmiðla í helstu útflutningslöndum okkar og nýafstöðnu verkfalli sjómanna.

Velta eftir virðisaukaskattsþrepum
Hærra þrep virðisaukaskatts, eða almennt þrep, er í dag 24%. Í þessu þrepi eru allar tegundir vöru og þjónustu sem ekki eru flokkaðar í öðrum þrepum samkvæmt lögum um virðisaukaskatt (50/1988).

Lægra þrep virðisaukaskatts er í dag 11% skv. 14 grein laga um virðisaukaskatt: Í þessu þrepi eru m.a. bækur, tímarit, hitaveita, rafmagn til húshitunar, matvara, þjónusta veitingahúsa, gistiþjónusta, farþegaflutningar innanlands (aðrir en áætlunarflutningar) og þjónusta ferðaskrifstofa. Áfengi er í lægra þrepi síðan 1. janúar 2016 en var áður í hærra þrepi.

Velta undanskilin virðisaukaskatti skv. 12. grein laga um virðisaukaskatt: Ekki þarf að greiða virðisaukaskatt af þessari veltu, en þó er skylt að skila virðisaukaskattskýrslum og hægt er að fá endurgreiddan þann virðisaukaskatt sem hefur verið greiddur til að afla tekna. Útflutningur á vöru og þjónustu er undanskilinn virðisaukaskatti. Sem dæmi um útflutta þjónustu má nefna millilandaflug og -siglingar; og utanlandsferðir sem íslenskar ferðaskrifstofur selja. Samningsbundnar greiðslur úr ríkissjóði vegna mjólkurframleiðslu og sauðfjárframleiðslu eru einnig undanskildar virðisaukaskatti.

Þjónusta undanskilin virðisaukaskatti: Ýmis konar þjónusta er að öllu leyti undanskilin virðisaukaskatti skv. 2. grein laga um virðisaukaskatt. Veltu í þess konar þjónustu á ekki að telja með í virðisaukaskattskýrslum og ekki er hægt að fá endurgreiddan þann virðisaukaskatt sem rekstraraðilar hafa greitt í tengslum við þessa þjónustu. Eðli málsins samkvæmt er þjónusta af þessu tagi ekki talin með í hagtölum um veltu skv. virðisaukaskattskýrslum. Sem dæmi um þjónustu sem er undanþegin virðisaukaskatti má nefna almenningssamgöngur, læknisþjónustu, íþróttastarfsemi, happadrætti og fasteignasölu.

Meiri upplýsingar um virðisaukaskatt má finna á heimasíðu Ríkisskattstjóra. 

Endurskoðun hagtalna
Tölur um veltu skv. virðisaukaskattskýrslum eru bráðabirgðatölur. Við birtingu fréttar í maí var velta í virðisaukaskattskyldri starfsemi í janúar og febrúar 2017 talin vera 548,7 milljarðar sem var 0,6% lækkun frá sömu mánuðum árið 2016. Nú hafa nýrri tölur borist og velta í virðisaukaskattskyldri starfsemi á þessu tímabili er talin vera 552,6 milljarðar sem er 0,1% hækkun milli ára. Fjallað er um endurskoðun hagtalna í lýsigögnum og tölulegar upplýsingar um breytingar á þegar birtum hagtölum eru í endurskoðun hagtalna.

Aðrar hagtölur
Hagstofa Íslands gefur árlega út rekstrar- og efnahagsyfirlit fyrirtækja eftir atvinnugreinum sem byggja á skattframtölum og gefa ítarlega mynd af stöðu einstakra atvinnugreina.

Talnaefni
  Ferðaþjónusta
  Allar atvinnugreinar