Áætlað er að 209.500 (± 6.700) einstaklingar á aldrinum 16-74 ára hafi að jafnaði verið á vinnumarkaði í maí 2020 samkvæmt mælingu vinnumarkaðsrannsóknar Hagstofu Íslands en það jafngildir 80,9% (±2,6) atvinnuþátttöku. Af vinnuaflinu er áætlað að 188.800 (±5.300) hafi verið starfandi en 20.800 (±3.800) án vinnu og í atvinnuleit. Áætlað hlutfall starfandi af mannfjölda var 72,9% (±2,8) og hlutfall atvinnulausra 9,9% (±1,8).
Þegar atvinnuleysi í maí er borið saman við mælingar síðustu tveggja ára sést að hlutfall atvinnulausra er 3,9 prósentustigum hærra en í sama mánuði 2019 og 6,9 prósentustigum hærra en í maí 2018. Atvinnulausum fjölgar um 8.000 frá maí 2019 og um 14.600 frá maí 2018. Hlutfall starfandi er 4,2 prósentustigum lægra en í maí 2019 og 7,4 prósentustigum lægra en í maí 2018.
Fara þarf aftur til 2009-2011 til að finna svipað mánaðarlegt atvinnuleysi
Aukið atvinnuleysi á vormánuðum er einkennandi fyrir íslenskan vinnumarkað og er helsta ástæðan aukin eftirspurn ungs fólks eftir atvinnu þegar skólum lýkur. Af öllum atvinnulausum í maí 2020 voru 40,4% á aldrinum 16-24 ára og var atvinnuleysi á meðal þeirra 23,3%. Atvinnuleysi í maí var nokkuð hærra en það sem alla jafna sést í maímánuði og má þar líklega kenna áhrifa kórónaveirufaraldursins (Covid-19) á íslenskan vinnumarkað. Leita þarf aftur til áranna 2009-2011, þegar atvinnuleysi jókst í kjölfar efnahagskrísunnar, til þess að finna svipað hlutfall mánaðarlegs atvinnuleysis. Í mars, þegar áhrifa faraldurins fór fyrst að gæta á Íslandi, mældist atvinnuleysi 3,3% og hefur hlutfall atvinnulausra aukist um 6,6 prósentustig síðan.
Samkvæmt árstíðarleiðréttum tölum var fjöldi atvinnulausra í maí 14.300 eða um 5,9% af vinnuaflinu. Árstíðarleiðrétt atvinnuþátttaka var 79,5% og árstíðarleiðrétt hlutfall starfandi 72,8%. Árstíðarleiðrétt atvinnuþátttaka jókst um 4 prósentustig og hlutfall starfandi hækkaði um 2,6 prósentustig borið saman við apríl 2020. Þegar horft er til síðustu 6 mánaða má sjá að meðalfjöldi vinnustunda hefur minnkað um 3,2 stundir að jafnaði síðan í desember 2019. Árstíðarleiðréttur meðalfjöldi unninna stunda í maí var 36,7 sem er lægsta mæling á árstíðarleiðréttum unnum stundum í sögu samfelldrar vinnumarkaðsrannsóknar frá 2003.
Árstíðarleiðrétt leitni atvinnuleysis síðustu 6 mánaða hækkaði úr 3,8% í desember 2019 í 4,5% í maí. Leitni hlutfalls starfandi hefur lækkað um 0,4 prósentustig síðustu 6 mánuði og atvinnuþátttaka um 0,8 prósentustig.
Rétt er að benda á að árstíðarleiðréttar tölur geta verið ónákvæmar við óvenjulegar aðstæður líkt og nú eru á vinnumarkaði. Árstíðarleiðréttar tölur gera ráð fyrir almennum árstíðarbundnum sveiflum á vinnumarkaði, til dæmis auknum fjölda atvinnulausra að vori þegar námsmenn hefja leit að sumarvinnu, en slíkar leiðréttingar duga skammt þegar óvæntir og einstakir atburðir hafa áhrif á atvinnustöðu fólks. Því er mikilvægt að horfa frekar til óleiðréttra mælinga við mat á skammtímaáhrifum.
Allar fjöldatölur eru vigtaðar eftir aldri og kyni og námundaðar að næsta hundraði.
| Tafla 1. Vinnumarkaður í maí — óleiðrétt mæling | ||||||
| Öryggisbil | Öryggisbil | Öryggisbil | ||||
| 2018 | (±95%) | 2019 | (±95%) | 2020 | (±95%) | |
| Alls 16–74 ára | ||||||
| Atvinnuþátttaka | 82,7 | 2,2 | 82,0 | 2,1 | 80,9 | 2,6 |
| Hlutfall starfandi | 80,2 | 2,1 | 77,0 | 2,4 | 72,9 | 2,8 |
| Atvinnuleysi | 3,0 | 1,1 | 6,1 | 1,5 | 9,9 | 1,8 |
| Vinnustundir | 40 | 1,1 | 40,7 | 1,0 | 37,5 | 1,2 |
| Vinnuafl | 204.500 | 5.400 | 210.600 | 5.400 | 209.500 | 6.700 |
| Starfandi | 198.300 | 4.100 | 197.800 | 4.700 | 188.800 | 5.300 |
| Atvinnulausir | 6.200 | 2.200 | 12.800 | 3.100 | 20.800 | 3.800 |
| Utan vinnumarkaðar | 42.700 | 5.100 | 46.200 | 5.300 | 49.500 | 6.200 |
| Áætlaður mannfjöldi | 247.200 | • | 256.800 | • | 259.000 | • |
| Tafla 2. Vinnumarkaður síðustu 6 mánuði — árstíðarleiðrétting | ||||||
| des.19 | jan.20 | feb.20 | mar.20 | apr.20 | maí.20 | |
| Alls 16–74 ára | ||||||
| Atvinnuþátttaka | 80,7 | 81,0 | 80,4 | 79,0 | 75,4 | 79,5 |
| Hlutfall starfandi | 77,6 | 78,0 | 77,5 | 76,9 | 70,2 | 72,8 |
| Atvinnuleysi | 3,9 | 3,4 | 5,0 | 3,3 | 5,3 | 5,9 |
| Vinnustundir | 39,9 | 39,6 | 39,4 | 38,4 | 37,3 | 36,7 |
| Vinnuafl | 209.100 | 208.700 | 208.500 | 208.300 | 195.400 | 203.700 |
| Starfandi | 202.200 | 202.700 | 199.600 | 202.200 | 183.200 | 190.500 |
| Atvinnulausir | 7.300 | 7.000 | 10.300 | 5.900 | 11.300 | 14.300 |
| Utan vinnumarkaðar | 49.700 | 50.400 | 51.000 | 53.300 | 61.700 | 55.400 |
| Áætlaður mannfjöldi | 258.900 | 259.100 | 259.600 | 261.800 | 258.500 | 259.500 |
| Tafla 3. Vinnumarkaður síðustu 6 mánuði — árstíðarleiðrétt leitni | ||||||
| des.19 | jan.20 | feb.20 | mar.20 | apr.20 | maí.20 | |
| Alls 16–74 ára | ||||||
| Atvinnuþátttaka | 80,7 | 80,9 | 81,1 | 80,1 | 80,1 | 79,9 |
| Hlutfall starfandi | 77,6 | 77,9 | 77,6 | 77,0 | 77,0 | 77,2 |
| Atvinnuleysi | 3,8 | 3,7 | 4,0 | 3,6 | 4,1 | 4,5 |
| Vinnustundir | 40,1 | 40,0 | 39,8 | 39,5 | 37,5 | 37,3 |
| Vinnuafl | 208.900 | 209.400 | 209.300 | 209.000 | 206.900 | 207.100 |
| Starfandi | 201.200 | 202.600 | 201.000 | 202.000 | 198.500 | 196.300 |
| Atvinnulausir | 7.200 | 7.300 | 8.100 | 7.500 | 8.500 | 9.200 |
| Utan vinnumarkaðar | 49.800 | 49.700 | 50.300 | 52.200 | 56.400 | 56.700 |
| Áætlaður mannfjöldi | 258.900 | 259.200 | 259.600 | 261.800 | 260.600 | 259.900 |
Um gögnin
Niðurstöður vinnumarkaðsrannsóknar fyrir maí 2020 ná til fjögurra vikna, frá 4. maí til og með 31. maí. Í úrtak völdust af handahófi 1.530 einstaklingar á aldrinum 16-74 ára sem höfðu lögheimili á Íslandi. Þegar frá eru taldir þeir sem voru látnir eða búsettir erlendis var nettóúrtakið 1.496 einstaklingar. Alls fengust nothæf svör frá 960 einstaklingum sem jafngildir 64,2% svarhlutfalli.