Tæplega 95% einstaklinga á aldrinum 16-74 ára höfðu í byrjun árs 2019 lesið fréttamiðla á netinu á síðustu þremur mánuðum. Á sama tímabili höfðu 84,3% hlustað á tónlist á netinu, annað hvort í gegnum vefútvarp eða streymisveitur, og 62,4% þeirra höfðu hlaðið upp eigin efni (texta, myndum, tónlist eða öðru efni) á netið. Þá höfðu 89,7% landsmanna horft á sjónvarpsstreymi eða myndbönd í gegnum netið og 28,1% hafði spilað eða hlaðið niður tölvuleikjum undanfarna þrjá mánuði í byrjun árs 2018.1
Menningarvirkni á netinu var misjöfn eftir búsetu og hlutfallslega fleiri íbúar höfuðborgarsvæðisins notuðu netið til þess að horfa á sjónvarpsstreymi eða myndbönd (92%) heldur en íbúar á landsbyggðinni (85,4%). Munur eftir búsetu var minni hvað aðra menningarvirkni varðar en hlutfallið var þó hærra á meðal íbúa höfuðborgarsvæðisins í flestum tilfellum.
Menningarvirkni háskólamenntaðara var almennt meiri á netinu en þeirra sem lokið höfðu skyldunámi eða stúdentsprófi. Til að mynda höfðu 91,1% háskólamenntaðra hlustað á tónlist á netinu og 97,8% höfðu lesið fréttamiðla á netinu samanborið við 77,3% og 89,1% þeirra sem lokið höfðu skyldunámi. Undantekning frá þessu var þó spilun eða niðurhal á tölvuleikjum. Í byrjun árs 2018 höfðu 35,8% þeirra sem lokið höfðu skyldunámi spilað eða halað niður tölvuleikjum undanfarna þrjá mánuði en 25,6% og 25,3% þeirra sem höfðu lokið iðnnámi eða stúdents- eða háskólaprófi. Líklegt má telja að hér hafi verið um að ræða áhrif aldurs frekar en námsstigs.
Miðað við stöðu á vinnumarkaði var hlutfall þeirra sem höfðu horft á sjónvarpsstreymi og myndbönd á netinu (96,3%), spilað eða halað niður tölvuleikjum (54,4%) og hlustað á tónlist (90,4%) hæst á meðal þeirra sem voru starfandi. Hlutfallið var hærra á meðal námsmanna þegar kom að lestri fréttamiðla (96,3%) og upphali á eigin efni (65,9%).
| Menningarvirkni á netinu eftir kyni og aldri | ||||||||
| % | Alls | 16-24 ára | 25-54 ára | 55-74 ára | ||||
| Karlar | Konur | Karlar | Konur | Karlar | Konur | Karlar | Konur | |
| Tengjast neti (2019) | 99,3 | 98,9 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 99,4 | 97,4 | 97,4 |
| Horfa á sjónvarpsstreymi eða myndbönd (2018) | 90,7 | 88,6 | 97,9 | 95,9 | 95 | 92,1 | 76,6 | 76,4 |
| Spila eða hlaða niður leikjum (2018) | 33,8 | 21,9 | 64,8 | 24,4 | 36,9 | 23,6 | 6,8 | 16,7 |
| Lesa fréttamiðla á netinu (2019) | 94,7 | 94,3 | 94,6 | 90,4 | 96,6 | 97,2 | 90,9 | 91 |
| Hlusta á tónlist (2019) | 85,9 | 82,7 | 97,4 | 99 | 93,3 | 92,2 | 66 | 56,8 |
| Hlaða upp eigin efni til að deila (2019) | 56,5 | 72,5 | 59,4 | 83,7 | 62,7 | 80,6 | 43,1 | 51,8 |
Meðal kynjanna var menningarvirkni karla á netinu hlutfallslega meiri að undanskildu upphali á eigin efni sem hærra hlutfall kvenna hafði gert á undangengnu þriggja mánaða tímabili. Sé aldur einnig skoðaður má sjá mun á spilun og niðurhali tölvuleikja. Þannig höfðu 64,8% karla á aldrinum 16-24 ára spilað eða hlaðið niður tölvuleik á undanförnum þremur mánuðum samanborið við 24,4% kvenna á sama aldri. Munurinn minnkaði svo í næsta aldurshópi fyrir ofan, 25-54 ára, og hafði snúist við í elsta aldurshópnum, 55-74 ára þar sem hlutfallið var 16,7% meðal kvenna og 6,8% meðal karla.
Menningarvirkni Íslendinga á netinu með þeirri mestu í Evrópu
Notkun Íslendinga á upplýsingatækni til að nálgast og/eða neyta menningar var með þeirri mestu í Evrópu árið 2019. Samkvæmt tölum Eurostat, hagstofu Evrópusambandsins, er hlutfall Íslendinga þannig hæst hvað varðar alla menningarvirkni á netinu sem spurt er um að spilun og niðurhali á tölvuleikjum undanskildu. Í samanburði við önnur Evrópuríki er aðgengi Íslendinga að internetinu einnig með mesta móti.
Misjafnt er á milli landa hvaða menningarvirkni á netinu er mest að meðaltali en þó lesa hlutfallslega flestir fréttamiðla á netinu. Þar á eftir kemur áhorf á sjónvarpsstreymi og myndbönd og loks hlustun á tónlist.
Hvað kaup á menningartengdum vörum og þjónustu varðar er hlutfall Íslendinga einnig yfir meðaltali í Evrópu. Aðeins hlutfallslega fleiri Danir höfðu keypt miða á viðburði í gegnum netið á tímabilinu eða 60% samanborið við 58% Íslendinga. Þá höfðu 33% Íslendinga keypt tónlist og/eða kvikmyndir á netinu og 26% þeirra höfðu keypt bækur eða tímarit á netinu samanborið við 15% og 16% að meðaltali í Evrópu.
Um gögnin
Niðurstöðurnar eru unnar úr rannsókn Hagstofu Íslands á notkun heimila og einstaklinga á upplýsingatækni og neti sem er þversniðsrannsókn þar sem um 2.500 heimili eru valin í úrtak árlega. Niðurstöður eiga við um þá sem eru á aldrinum 16-74 ára og eiga lögheimili á Íslandi. Um er að ræða rannsókn sem framkvæmd er í öllum löndum Evrópska hagskýrslusamstarfsins með samræmdum hætti. Svarhlutfall var 64% árið 2017, 63% 2018 og 56% árið 2019. Rannsóknin var ekki framkvæmd á Íslandi árin 2015 og 2016. Menningarvirkni er skilgreind út frá flokkun Eurostat, hagstofu Evrópusambandsins, á menningu.
1 Misjafnt er eftir árum hvaða spurningar um notkun einstaklinga á rafrænni þjónustu eru lagðar fyrir í ICT rannsókninni. Síðast var spurt um áhorf á sjónvarpsstreymi og myndbönd og spilun og niðurhal á tölvuleikjum árið 2018.