Hagstofa Íslands hefur gefið út greinargerð með niðurstöðum greiningar á launamun innflytjenda og innlendra sem unnin var í samvinnu við innflytjendaráð. Niðurstöður fyrir tímabilið 2008-2017 sýna að innflytjendur voru að jafnaði með tæplega 8% lægri laun en innlendir að teknu tilliti til kyns, aldurs, menntunar, fjölskylduhaga, búsetu og ýmissa starfstengdra þátta. Með því að leiðrétta fyrir þessum þáttum fæst skýrari mynd af þeim sértæku áhrifum sem bakgrunnur hefur á laun.
Launamunur eftir bakgrunni er mismikill eftir störfum og menntun
Frekari útreikningar sýna hærri laun hjá innlendum en innflytjendum í störfum sem innflytjendur vinna oftast samkvæmt gögnunum. Þannig var skilyrtur launamunur 10% í störfum ræstingafólks og aðstoðarfólks í mötuneytum (starf 9132), 11% í störfum verkafólks við handsamsetningu (starf 9321), og 8% í störfum við barnagæslu (starf 5131). Jafnframt benda útreikningar til þess að innflytjendur beri að jafnaði minna úr býtum fyrir menntun sína en innlendir. Þessar niðurstöður eiga við um bæði grunnmenntaða og háskólamenntaða einstaklinga
Laun innflytjenda breytileg eftir fæðingarsvæði og dvalartíma
Þegar skoðað var hvaða þættir skýra breytileg laun meðal innflytjenda, ber helst að nefna að innflytjendur fæddir á Norðurlöndunum eru að jafnaði með hærri laun en innflytjendur fæddir í öðrum löndum. Til dæmis eru innflytjendur frá Vestur-Evrópu að jafnaði með 4% lægri laun en innflytjendur frá Norðurlöndunum og innflytjendur frá Austur-Evrópu að jafnaði með 6% lægri laun. Lægstu launin, miðað við innflytjendur frá Norðurlöndunum, hafa innflytjendur frá Asíu, eða 7% að jafnaði.
Niðurstöður greiningarinnar sýndu einnig að þeir innflytjendur sem komu til Íslands fyrir 6 til 9 árum hafa að jafnaði 2% hærri laun en þeir sem hafa dvalið hér á landi 5 ár eða skemur. Þær sýna einnig að þeir sem hafa verið hér í 10 ár eða lengur eru að jafnaði með 3% hærri laun.
Um rannsóknina
Í þessari rannsókn eru innflytjendur skilgreindir sem einstaklingar sem fæddir eru erlendis og eiga foreldra sem báðir eru fæddir erlendis, auk þess að eiga afa og ömmur sem öll eru fædd erlendis. Innlendir er notað yfir alla aðra, sem eru þá að einhverju leiti með íslenskan bakgrunn.
Mikilvægt er að hafa kosti og galla rannsóknarinnar í huga þegar niðurstöðurnar eru túlkaðar. Rannsóknin byggir á um 215.000 athugunum á launum eftir bakgrunni yfir tímabilið 2008-2017. Gögnin koma beint úr launakerfum launagreiðanda og eru því samræmd og nákvæm. Deiliúrtak rannsóknarinnar byggir á launarannsókn Hagstofunnar sem nær til launafólks sem starfar hjá launagreiðendum, með 10 eða fleiri starfsmenn. Þó launarannsóknin nái til flestra atvinnugreina á íslenskum vinnumarkaði, þá nær rannsóknin ekki fullri þekju í öllum atvinnugreinum, til dæmis rekstur gististaða og veitingarekstur. Þetta dregur úr alhæfingargildi niðurstaðna. Þar sem tölfræðilegt mat benti til þess að launamunur væri ekki fyllilega skýrður af núverandi líkani er ástæða til að þróa frekari aðferðir, svo sem að bæta við mælingum á tungumálakunnáttu.
Rannsókn á launamun eftir bakgrunni 2008-2017 - Greinargerð