Árið 2017 hófu 3.570 fyrirtæki starfsemi í viðskiptahagkerfinu. Með fyrirtækjum er bæði átt við lögaðila og einstaklinga sem hefja rekstur á eigin kennitölu. Fjöldi starfsmanna hjá fyrirtækjum sem hófu starfsemi árið 2017 var ríflega 4.000 og námu rekstrartekjur þessara fyrirtækja tæpum 45,6 milljörðum á fyrsta starfsári. Fyrirtækjum sem hófu starfsemi fækkaði um 15% frá árinu 2016 sem var metár en þá hófu 4.205 fyrirtæki starfsemi. Rekstrartekjur lækkuðu um 15% milli ára og fjöldi starfsmanna um 25%.
Fæðingartíðni fyrirtækja, af heildarfjölda virkra fyrirtækja, var hæst árið 2016. Fæðingartíðni fyrirtækja er nokkuð mismunandi eftir atvinnugreinum en undanfarin ár hefur fæðingartíðni verið hæst í einkennandi greinum ferðaþjónstu eða á bilinu 12–18%.
Fæðingartíðni fyrirtækja árin 2012 – 2017 | ||||
Atvinnugrein/ atvinnugreinahópur | Ár | Fjöldi virkra fyrirtækja | Fjöldi fyrirtækja sem hófu starfsemi | Fæðingartíðni fyrirtækja |
Viðskiptahagkerfið að undanskilinni fjármála- og vátryggingastarfsemi | 2012 | 26980 | 3079 | 11% |
2013 | 27379 | 3042 | 11% | |
2014 | 28431 | 3582 | 13% | |
2015 | 28895 | 3463 | 12% | |
2016 | 30389 | 4205 | 14% | |
2017 | 30386 | 3570 | 12% | |
Sjávarútvegur | 2012 | 1523 | 185 | 12% |
2013 | 1520 | 102 | 7% | |
2014 | 1490 | 102 | 7% | |
2015 | 1446 | 92 | 6% | |
2016 | 1450 | 128 | 9% | |
2017 | 1347 | 55 | 4% | |
Framleiðsla án fiskvinnslu | 2012 | 1860 | 145 | 8% |
2013 | 1832 | 139 | 8% | |
2014 | 1824 | 131 | 7% | |
2015 | 1799 | 141 | 8% | |
2016 | 1882 | 188 | 10% | |
2017 | 1855 | 143 | 8% | |
Byggingarstarfsemi, mannvirkjagerð, námugröftur og vinnsla hráefna úr jörðu | 2012 | 4502 | 497 | 11% |
2013 | 4603 | 516 | 11% | |
2014 | 4743 | 583 | 12% | |
2015 | 4857 | 614 | 13% | |
2016 | 5120 | 691 | 13% | |
2017 | 5232 | 627 | 12% | |
Heild- og smásöluverslun, viðgerðir á vélknúnum ökutækjum | 2012 | 3978 | 415 | 10% |
2013 | 3985 | 398 | 10% | |
2014 | 4049 | 432 | 11% | |
2015 | 4034 | 416 | 10% | |
2016 | 4104 | 453 | 11% | |
2017 | 4035 | 394 | 10% | |
Einkennandi greinar ferðaþjónustu1 | 2012 | 2408 | 282 | 12% |
2013 | 2557 | 316 | 12% | |
2014 | 2801 | 420 | 15% | |
2015 | 3038 | 434 | 14% | |
2016 | 3463 | 626 | 18% | |
2017 | 3619 | 524 | 14% | |
Tækni- og hugverkaiðnaður2 | 2012 | 1845 | 260 | 14% |
2013 | 1882 | 242 | 13% | |
2014 | 2009 | 316 | 16% | |
2015 | 1988 | 270 | 14% | |
2016 | 2056 | 295 | 14% | |
2017 | 2023 | 265 | 13% |
Árið 2017 hófu flest ný fyrirtæki rekstur í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, alls 627 fyrirtæki sem voru með 716 starfsmenn og samanlagðar rekstrartekjur upp á 9,35 milljarða. Mestar rekstrartekjur árið 2017 voru hjá fyrirtækjum sem hófu rekstur í heild- og smásöluverslun, eða 16,21 milljarðar hjá 394 fyrirtækjum með 720 starfsmenn. Flestir starfsmenn árið 2017 voru hjá fyrirtækjum sem hófu starfsemi í einkennandi greinum ferðaþjónustu, alls 740 starfsmenn hjá 524 fyrirtækjum sem voru með ríflega 4 milljarða í rekstrartekjur. Þrátt fyrir það var samdráttur milli ára í einkennandi greinum ferðaþjónustu en árið 2016 hófu þar 626 fyrirtæki starfsemi sem voru með með ríflega 1300 starfsmenn og 8,66 milljarða í rekstrartekjur.
Fyrirtæki sem hófu starfsemi, fjöldi starfsmanna og rekstrartekjur eftir atvinnugreinum árin 2012 – 2017 | |||||||
Atvinnugrein/ atvinnugreinahópur | Ár | Fjöldi fyrirtækja | Breyting milli ára | Fjöldi starfsmanna, ársmeðaltöl | Breyting milli ára | Rekstrartekjur, ma. kr. | Breyting milli ára |
Viðskiptahagkerfið að undanskilinni fjármála- og vátryggingastarfsemi | 2012 | 3079 | 3185 | 28,29 | |||
2013 | 3042 | -1% | 3463 | 9% | 37,98 | 34% | |
2014 | 3582 | 18% | 3740 | 8% | 35,97 | -5% | |
2015 | 3463 | -3% | 3842 | 3% | 33,4 | -7% | |
2016 | 4205 | 21% | 5330 | 39% | 53,86 | 61% | |
2017 | 3570 | -15% | 4022 | -25% | 45,58 | -15% | |
Sjávarútvegur | 2012 | 185 | 187 | 1,41 | |||
2013 | 102 | -45% | 178 | -5% | 1,9 | 34% | |
2014 | 102 | 0% | 123 | -31% | 1,14 | -40% | |
2015 | 92 | -10% | 112 | -9% | 0,82 | -29% | |
2016 | 128 | 39% | 112 | 0% | 1,12 | 38% | |
2017 | 55 | -57% | 47 | -58% | 0,33 | -71% | |
Framleiðsla án fiskvinnslu | 2012 | 145 | 147 | 0,97 | |||
2013 | 139 | -4% | 166 | 13% | 1,06 | 10% | |
2014 | 131 | -6% | 146 | -12% | 1,06 | 0% | |
2015 | 141 | 8% | 123 | -16% | 0,51 | -52% | |
2016 | 188 | 33% | 202 | 64% | 1,46 | 185% | |
2017 | 143 | -24% | 165 | -18% | 1,36 | -7% | |
Byggingarstarfsemi, mannvirkjagerð, námugröftur og vinnsla hráefna úr jörðu | 2012 | 497 | 506 | 3,23 | |||
2013 | 516 | 4% | 604 | 19% | 7,09 | 120% | |
2014 | 583 | 13% | 604 | 0% | 5,32 | -25% | |
2015 | 614 | 5% | 698 | 16% | 6,54 | 23% | |
2016 | 691 | 13% | 1024 | 47% | 12,78 | 95% | |
2017 | 627 | -9% | 716 | -30% | 9,35 | -27% | |
Heild- og smásöluverslun, viðgerðir á vélknúnum ökutækjum | 2012 | 415 | 534 | 7,18 | |||
2013 | 398 | -4% | 480 | -10% | 7,95 | 11% | |
2014 | 432 | 9% | 421 | -12% | 4,88 | -39% | |
2015 | 416 | -3% | 478 | 14% | 3,88 | -20% | |
2016 | 453 | 9% | 518 | 8% | 9,97 | 157% | |
2017 | 394 | -13% | 720 | 39% | 16,21 | 63% | |
Einkennandi greinar ferðaþjónustu1 | 2012 | 282 | 507 | 3,62 | |||
2013 | 316 | 12% | 606 | 20% | 3,84 | 6% | |
2014 | 420 | 33% | 805 | 33% | 4,87 | 27% | |
2015 | 434 | 3% | 859 | 7% | 6,78 | 39% | |
2016 | 626 | 44% | 1307 | 52% | 8,66 | 28% | |
2017 | 524 | -16% | 740 | -43% | 4,02 | -54% | |
Tækni- og hugverkaiðnaður2 | 2012 | 260 | 239 | 1,59 | |||
2013 | 242 | -7% | 263 | 10% | 1,5 | -6% | |
2014 | 316 | 31% | 327 | 24% | 3,41 | 127% | |
2015 | 270 | -15% | 252 | -23% | 1,54 | -55% | |
2016 | 295 | 9% | 286 | 13% | 1,96 | 28% | |
2017 | 265 | -10% | 268 | -6% | 3,55 | 81% |
Tölfræði um lýðfræði fyrirtækja byggir á samræmdri aðferðafræði Eurostat og OECD og er því samanburðarhæf við fyrirtækjatölfræði í öðrum löndum Evrópu. Tölfræðin byggir á rekstrarframtölum fyrirtækja og einstaklinga. Hún nær til einkageirans utan landbúnaðar, fjármála- og vátryggingastarfsemi. Undanskilin er opinber stjórnsýsla, heilbrigðis- og félagsþjónusta, fræðslustarfsemi, menningar-, íþrótta- og tómstundastarfsemi ásamt starfsemi félagasamtaka.
Fyrirtæki teljast virk þegar þau hafa rekstrartekjur eða launakostnað. Þegar rekstur fyrirtækis færist á milli kennitalna telst það ekki vera nýtt fyrirtæki nema tvö af þremur eftirfarandi skilyrðum séu uppfyllt; reksturinn sé í annarri atvinnugrein skv. ÍSAT2008, reksturinn fari fram á annarri starfsstöð eða skipt hafi verið um starfsfólk að megninu til. Einnig eru gerðar leiðréttingar tengt samruna fyrirtækja og skiptingu.
Upphæðir eru á verðlagi hvers árs.
1Farþegaflutningar; Veitinga- og gistiþjónusta; Leiga á vélknúnum ökutækjum; Leiga á tómstunda- og íþróttavörum; Ferðaskrifstofur, ferðaskipuleggjendur og önnur bókunarþjónusta.
2Framleiðsla á efnum og efnavörum; Vopna- og skotfæraframleiðsla; Framleiðsla á tölvu-, rafeinda- og optískum vörum; Framleiðsla á rafbúnaði og heimilistækjum; Framleiðsla á öðrum ótöldum vélum og tækjum; Framleiðsla á vélknúnum ökutækjum og tengivögnum; Framleiðsla annarra farartækja; Framleiðsla á tækjum og vörum til lækninga og tannlækninga; Póst- og boðberaþjónusta; Útgáfustarfsemi; Útvarps- og sjónvarpsútsending; dagskrárgerð; Fjarskipti; Þjónustustarfsemi á sviði upplýsingatækni; Starfsemi á sviði upplýsingaþjónustu; Vísindarannsóknir og þróunarstarf.